Nyamaza na sikiliza!
Ikiwa mutu anashuka moyo au anataka kujiua, mara moja tunajaribu kumsaidia. Tunatoa shauri, tunaongea juu ya matokeo yetu, tunajaribu kutatanua maneno.
Ingekuwa afadhali tunyamaze tukasikiliza. Watu wanaotaka kujiua hawataki majibu au mambo yatatuliwe. Wanataka mahali pa salama kwa kuweza kusema maoni yao ya kuogopa au ya wasiwasi peke yao.
Kusikiliza – kusikiliza kabisa – si kwepesi. Ni lazima kujikinga kwa kujizuia tusiseme neno – tusitoe wazo, tusiongeze habari, tusimpe shauri. Ni lazima tusikilize, tusisikilize tu maneno ya kweli ambayo mutu anatuambia lakini tufahamu maoni yake ndani ya masemi yake. Ni lazima kufahamu mambo kufuatana na maoni yake, siyo maoni yetu.
Angalia hapa mambo ya kujikumbusha ikiwa unasaidia mutu anayetaka kujiua.
Mutu anayeona kwamba atajiua anataka nini?
- Kusikilizwa. Anataka mutu fulani akamate wakati kwa kumsikiliza kabisa. Anataka mutu ambaye hatakata maneno, hatatoa shauri, hatatoa maoni yake, lakini atasikiliza moja kwa moja.
- Mutu wa kuamini. Anataka mutu atakayemheshimu na asiyejaribu kumtawala. Mutu atakayepokea maneno yote katika siri.
- Mutunzaji. Mutu atakayekuwa tayari kupatwa wakati wo wote. Atakayemstarehesha na kunena kwa utulivu. Mutu atakayemtia moyo, kumwamini na kumkubali. Mutu atakayesema, “Nakujali.”
Mutu anayeona kwamba atajiua hataki nini?
- Kuwa peke yake. Kukataliwa kwaweza kufanya matatizo makubwa zaidi mara kumi. Kuwa na mutu fulani kwa kumtegemea kunaweza kusaidia sana. Sikiliza.
- Kushauriwa. Kuhoji hakuna mafaa. Haifai kusema ‘uchangamuke’ au kumwambia kwamba bila shaka ‘itakuwa mzuri.’ Usichunguze, usilinganishe, usitofautishe, usilaumu. Sikiliza.
- Kuulizwa maulizo. Usibadilishe jambo, usimpunguze, usijifanye mkuu kuliko yeye. Kuzungumza habari ya maoni si kwepesi. Mutu ambaye anaona kwamba atajiua hapendi kuharakishwa au kulazimishwa kujitetea. Sikiliza.